საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადება ირანის მშვიდობიანი ბირთვული პროგრამის შესახებ საერთაშორისო ატომური ენერგიის სააგენტოს მმართველთა საბჭოს რეზოლუციასთან დაკავშირებით
ირანის ისლამური რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა სამინისტრო საერთაშორისო ატომური ენერგიის სააგენტოს მმართველთა საბჭოს მიერ მიღებულ რეზოლუციას, რომელიც აშშ-ის, გერმანიის, საფრანგეთისა და გაერთიანებული სამეფოს მიერ ამ ორგანიზაციის წევრ ქვეყნებზე ზეწოლის შედეგად მიიღეს, არაკანონიერად და უსაფუძვლოდ მიიჩნევს. სამი ევროპული ქვეყნისა და აშშ-ის ეს ქმედება, რომელიც გამოიხატება რეზოლუციის მომზადებასა და მისი მმართველთა საბჭოსთვის თავს მოხვევაში, კიდევ ერთი ნათელი მაგალითია მათი უპასუხისმგებლო მიდგომისა და სააგენტოს იარაღად გამოყენებისა, რათა ირანის ისლამურ რესპუბლიკაზე ზეწოლა მოახდინონ.
ეს რეზოლუცია, რომელიც მმართველთა საბჭოში დასავლური ჯგუფის და მისი მხარდამჭერების რიცხობრივი უპირატესობით და საბჭოს წევრი სახელმწიფოების თითქმის ნახევრის, მათ შორის გაეროს უსაფრთხოების საბჭოს ორი მუდმივი წევრის წინააღმდეგობის მიუხედავად იქნა დამტკიცებული, არღვევს გაუვრცელებლობის ხელშეკრულების ძირეულ პუნქტებს. ეს პუნქტები ცალსახად მხარს უჭერს გაუვრცელებლობის ხელშეკრულების წევრი სახელმწიფოთა მიერ ბირთვული ენერგიის მშვიდობიანი მიზნებისთვის გამოყენების განუყოფელ უფლებას. აღნიშნული რეზოლუცია ასევე იმეორებს უშიშროების საბჭოს მიერ ძალადაკარგულ რეზოლუციებში ასახულ არალეგიტიმურ მოთხოვნებს.
იურიდიული თვალსაზრისით, მმართველთა საბჭოს არ გააჩნია არანაირი უფლებამოსილება, აღადგინოს გაეროს უშიშროების საბჭოს მიერ ძალადაკარგული რეზოლუციები. სამმა ევროპულმა ქვეყანამ და ამერიკამ მმართველთა საბჭოს ჩააგონეს, რომ მას ვითომცდა ჰქონდა მსგავსი რეზოლუციის მიღების უფლება. ეს ქმედება მიანიშნებს მათ ბოროტ განზრახვასა და უპასუხისმგებლო ქცევაზე სააგენტოს წესებისა და პროცედურების მიმართ. სამი ევროპული ქვეყნის და ამერიკის დაჟინებული სწრაფვა, კიდევ ერთხელ გადადგან უკანონი ნაბიჯი და გაიმეორონ ის ქმედება, რომელიც ადრე გაეროს უშიშროების საბჭოს ფარგლებში, ბირთვული შეთანხმებით გათვალისწინებული დავების მოგვარების მექანიზმის ბოროტად გამოყენებით განახორციელეს, გამოიწვევს იურიდიულ გაურკვევლობას და განხეთქილებას საერთაშორისო სტრუქტურების დონეზე, ასევე საფრთხეს შეუქმნის გაუვრცელებლობის ხელშეკრულების საფუძვლებს და მასთან დაკავშირებული სტრუქტურების პრესტიჟს.
სააგენტოს მიერ მიღებული რეზოლუციის შინაარსი მიუთითებს ამერიკის ძალადობრივ და სამი ევროპული ქვეყნის ფარისევლურ ქცევაზე. მაშინ როცა, სააგენტოს გენერალური მდივნის ანგარიში GOV/2025/65 აღიარებს იმას, რომ ახლანდელი მდგომარეობა წარმოადგენს ირანის ზოგიერთ ბირთვულ ობიექტზე სააგენტოს სამეთვალყურეო საქმიანობის შეჩერების, ასევე ამერიკის და სიონისტური რეჟიმის სამხედრო თავდასხმების შედეგს, რეზოლუციის შემდგენლებმა, სრულიად შეგნებულად, საერთოდ არ მიუთითეს ამ რეალობაზე.
ზოგადად, ამერიკა, როგორც მხარე, რომელმაც გასული ათი წლის მანძილზე მრავალი კრიზისი შექმნა ირანის ბირთვულ საკითხთან დაკავშირებით, ასევე ცალმხრივად და უკანონოდ დატოვა ბირთვული შეთანხმება 2018 წელს, ჩაიდინა დანაშაული ირანსა და სააგენტოს მიერ კონტროლზე მყოფ მის ბირთვულ ობიექტებზე სამხედო თავდასხმით, ითვლება არსებული ვითარების მთავარ დამნაშავედ. გერმანია, საფრანგეთი და ინგლისი ასევე არიან პასუხისმგებელნი მათი ქმედებებით გამოწვეულ მძიმე შედეგებისა, რადგან ისინი მუდმივად არღვევდნენ ბირთვული შეთანხმებით გათვალისწინებულ ვალდებულებებს, განსაკუთრებით 2018 წლის მაისიდან, ხოლო შემდგომ, 2025 წლის ივნისში, ამერიკის და სიონისტური რეჟიმის მიერ ირანის ბირთვულ ობიექტებზე განხორციელებული თავდასხმისას, მათ გვერდით იდგნენ. ასევე მათ „სნეფ ბექის“ მექანიზმის აღდგენაში დიდი როლი შეასრულეს. ასეთ პირობეში, მმართველთა საბჭოში ამ ოთხი აქტორის მიერ ირანისთვის მოთხოვნის წაყენება, ფაქტების ბოროტად დამახინჯების მეტი არაფერია.
სამი ევროპული ქვეყანა და აშშ, ირანის პასუხისმგებლიანი და კეთილსინდისიერი მოქმედების უგულებელყოფით, ხელს უშლიან ირანსა და სააგენტოს შორის შექმნილი დადებითი პროცესის განხორციელებას. მათ ირანს აიძულეს, გაეკეთებინა განცხადება 9 სექტემბრის შეთანხმების დასრულების შესახებ. აღსანიშნავია, რომ ირანის ისლამურმა რესპუბლიკამ 9 სექტემბერს, ახალი მდგომარეობის პირობებში, ხელი მოაწერა სააგენტოსთან თანამშრომლობის პროტოკოლს, რომლის საფუძველზეც განახლებული იყო სააგენტოსთან თანამშრომლობა და ზოგიერთი ბირთვული ობიექტის შემოწმების საშუალება.
ირანის ისლამური რესპუბლიკა ხაზს უსვამს რა საკუთარ პრინციპულ პოზიციას, რომ მის მიზანს არ წარმოადგენს ბირთვული შეიარაღების და მასობრივი განადგურების იარაღების დამზადება, სააგენტოს მმართველთა საბჭოს და გენერალური მდივნის ყურადღებას მიაპყრობს მსოფლიო მშვიდობისა და უსაფრთხოების უდიდეს საფრთხეს, ანუ გენოციდის მომწყობ სიონისტურ რეჟიმს. ირანის ისლამური რესპუბლიკა შეახსენებს სააგენტოს მმართველთა საბჭოს და გენერალურ მდივანს, რომ მთელ ახლო აღმოსავლეთში მხოლოდ ეს რეჟიმი ფლობს მასობრივი განადგურების იარაღებს და წარმოადგენს ერთადერთ ბარიერს, რომ ამ რეგიონში საერთოდ არ ინახებოდეს მასობრივი განადგურების იარაღი. ამერიკის და სამი ევროპული ქვეყნის პოზიცია, რომლებიც დაჟინებით უგულვებელყოფენ ამ დიდ საფრთხეს და, ამის ნაცვლად, ირანის მშვიდობიან ბირთვულ პროგრამას რაღაც საბაბს უძებნიან, ამ ოთხ ქვეყანას აქცევს ოკუპირებულ პალესტინაში, ლიბანსა და რეგიონის სხვა ქვეყნებში გენოციდის მომწყობი ისრაელის რეჟიმის მოკავშირედ.
აშკარა ლოგიკური და სამართლებრივი პრინციპია, რომ ნებისმიერ ხელშეკრულებაში, მათ შორის გაუვრცელებლობის შესახებ ხელშეკრულებაში, წევრობა და მასში მოცემული ვალდებულებების მიღება მოითხოვს მასში გათვალისწინებული უფლებებითა და შეღავათებით სარგებლობას.
საგარეო საქმეთა სამინისტრო მადლიერებას გამოხატავს იმ ქვეყნების მიმართ, რომელთაც ამ რეზოლუცია მხარი არ დაუჭირეს, ან კენჭისყრისას თავი შეიკავეს, გამოხატავს სინანულს ზემოაღნიშნული რეზოლუციის სპონსორთა უპასუხისმგებლო და ძალადობრივი ქცევის მიმართ. საგარეო საქმეთა სამინისტრო ხაზს უსვამს, რომ არაფერს დაიშურებს, რათა მშვიდობიანი ბირთვული ენერგიის სფეროში დაცულ იქნას